بررسی روابط خارجی ایران با کشورهای منطقه خاورمیانه در جنگ تحمیلی
به گزارش کوله بار،در طول جنگ تحمیلی، ایران در میان کشورهای منطقه خاورمیانه، نزدیک‌ترین روابط سیاسی – اقتصادی را با سوریه داشت؛ روابطی که مقامات دو کشور از آن با عنوان روابط استراتژی ...
به گزارش کوله بار،در طول جنگ تحمیلی، ایران در میان کشورهای منطقه خاورمیانه، نزدیک‌ترین روابط سیاسی – اقتصادی را با سوریه داشت؛ روابطی که مقامات دو کشور از آن با عنوان روابط استراتژیک یاد می‌کنند.
این روابط استراتژیک در حالی پدید آمده که تا قبل از انقلاب، روابط دو کشور، بیشتر سرد و حتی در برخی از موارد، خصمانه بود. به اعتقاد دکتر روح‌الله رمضانی، روابط سرد و گاه خصمانه ایران و سوریه در دوران شاه از چند عامل ناشی بود که عبارت‌اند از: جهت‌گیری‌های خارجی شاه در حمایت از آمریکا، جهت‌گیری‌های خارجی سوریه در حمایت از شوروی، روابط نزدیک و دوستانه ایران با اسرائیل و مصر و حمایت‌های تند سوریه از ادعاهای تاریخی اعراب نسبت به استان نفت‌خیز خوزستان به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از ملت عرب.
به‌جرئت می‌توان گفت؛ جنگ ایران و عراق، مهم‌ترین نقش را در ایجاد روابط استراتژیک ایران و سوریه داشت؛ زیرا، در این جنگ، منافع دو کشور به‌طور تنگاتنگی به همکاری با یکدیگر در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی گره خورده بود.
برای درک این مطلب، باید منافعی را بررسی کرد که نزدیکی دو کشور به یکدیگر در طول جنگ، می‌توانست نصیبشان کند. سوریه با توجه به اختلافات و خصومت‌هایش با عراق، به‌وضوح از جنگی که این کشور را به خود مشغول، منافعش را نابود و حتی ثبات حکومت بعثی‌اش را تهدید کند، استقبال می‌کرد و به این دلیل، هرگز نمی‌خواست نتیجه جنگ این باشد که در پایان، عراق از نظر نظامی یا دیپلماتیک در موضع برتری قرار گیرد.
این خواسته زمینه گرایش سوریه به سمت ایران را فراهم آورد. البته، گذشته از هدف مزبور، سوری‌ها به منافع و اهداف اقتصادی نیز نظر داشتند.
تصور آن‌ها این بود که ایران با توجه به نیاز شدیدی که به داشتن متحدی مانند سوریه در منطقه احساس می‌کند، حاضر است برای رسیدن به هدفش، بهای آن را بپردازد.
البته این تصور درست بود؛ زیرا، در فاصله زمانی 12 تا 16 مارس 1982، مقامات رسمی سوریه و ایران یک موافقت‌نامه اقتصادی ده‌ساله و یک قرارداد فروش نفت را در تهران امضاء کردند. نکته درخور تأمل درباره قرارداد فروش نفت، روشن نبودن نحوه پرداخت‌های سوریه در مقابل 9 میلیون تن نفت دریافتی در سال از ایران بود.
البته، این مقدار نفت دریافتی، بیش از آن بود که سوری‌ها بتوانند در ازای دریافتش، بر پایه دادوستد تهاتری، کالا به ایران تحویل دهند.